Ngày thế giới phòng chống AIDS (World AIDS Day) là ngày
lễ quốc tế được cử hành vào ngày 1 tháng 12 hàng năm, nhằm nâng cao nhận thức
về nạn dịch AIDS do việc lây nhiễm HIV, và để tưởng nhớ các nạn nhân đã chết vì
HIV/AIDS.
Ngày thế
giới phòng chống bệnh AIDS (World AIDS Day) được hai viên chức thông
tin đại chúng là James W. Bunn và Thomas Netter nghĩ ra vào tháng 8 năm
1987.
Bunn -
nguyên là một nhà báo của đài truyền hình KPIX ở San Francisco, Hoa
Kỳ - đã tiến cử ngày 1 tháng 12 vì tin rằng ngày này sẽ được các phương tiện
truyền thông phương Tây theo dõi loan tin tối đa. Vì năm 1988 là năm bầu cử ở
Hoa Kỳ, Bunn cho rằng các phương tiện truyền thông sẽ chán loan tin hậu bầu cử
(sau đầu tháng 11) và hăm hở tìm chuyện mới để loan tin. Bunn và Netter xác
định là ngày 1 tháng 12 đủ xa sau sự kiện bầu cử và đủ sớm trước kỳ
nghỉ lễ Giáng sinh, trên thực tế, là một điểm chết trong lịch tin tức và
do đó là thời gian thích hợp nhất cho (việc loan tin về) Ngày thế giới phòng
chống bệnh AIDS.
Do đó,
“Ngày thế giới phòng chống bệnh AIDS” đầu tiên đã diễn ra vào ngày 1 tháng 12
năm 1988.
Tuy nhiên, đến
năm 1996, chương trình chung của Liên Hiệp Quốc về HIV/AIDS (Joint United
Nations Programme on HIV/AIDS - UNAIDS) mới bắt đầu hoạt động. Thay vì tập
trung vào một ngày duy nhất, chương trình chung của Liên Hiệp Quốc về HIV/AID
đã lập ra "Chiến dịch thế giới phòng chống AIDS" vào năm 1997 để tập
trung vào thông tin, phòng chống và giáo dục về HIV/AIDS quanh năm.
Từ khi bắt
đầu cho tới năm 2004, chương trình chung của Liên Hiệp Quốc về HIV/AIDS, cơ
quan dẫn đầu chiến dịch Ngày thế giới phòng chống bệnh AIDS, đã lựa chọn các
chủ đề hàng năm có tham khảo ý kiến các tổ chức y tế toàn cầu khác.
Tính đến
năm 2008, chủ đề Ngày thế giới phòng chống bệnh AIDS mỗi năm đều do Ban Chỉ đạo
toàn cầu của Chiến dịch thế giới phòng chống bệnh AIDS lựa chọn sau khi tham
khảo ý kiến rộng rãi với những người, tổ chức và cơ quan chính phủ tham gia
trong công tác phòng chống và điều trị HIV/AIDS.
Với hình tượng dải băng đỏ, có thể là buộc ở cổ tay
hoặc được để ở những nơi trang trọng, chính là biểu tượng toàn cầu cho tình
đoàn kết với những người nhiễm HIV và những người bệnh AIDS.
Theo số liệu thống kê của UNAIDS, hiện trên thế
giới có khoảng 35 triệu người sống chung với virus HIV. Riêng năm 2013, có tới
2,1 triệu ca nhiễm HIV mới, trong đó có 240.000 trẻ em và 1,5 triệu người tử
vong vì các bệnh liên quan đến AIDS. Đối với các nước châu Phi, AIDS cũng là
nguyên nhân chính gây tử vong cho thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 10 - 19.
Thực tế cho thấy các bệnh xã hội nói chung và
AIDS nói riêng đã trở thành một trong các dịch bệnh phá hoại lớn nhất trong
lịch sử. Cho đến nay chúng ta vẫn đang tập trung nghiên cứu nhằm tìm ra lọai
vắc xin, thuốc đặc hiệu để tiêu diệt HIV.
Mặc dù gần đây, việc điều trị và phòng chống HIV đã
được cải thiện ở nhiều vùng trên thế giới, nhưng tỉ lệ người mắc HIV và số
lượng người chết vì AIDS vẫn là rất lớn. Vì vậy, biết cách tự phòng cho mình và
cho cộng động cũng như tuyên truyền cho mọi người cùng hiểu biết được coi như
là một vắc xin để phòng ngừa HIV/AIDS hiện nay.
HIV/AIDS
là gì?
HIV là một chữ viết tắt của loại vi rút gây suy
giảm miễn dịch ở người.
AIDS là chữ viết tắt của hội chứng suy giảm miễn
dịch mắc phải ở người. AIDS là giai đoạn cuối của quá trình nhiễm HIV. Trong
giai đoạn này, hệ thống miễn dịch của cơ thể bị suy yếu nên người bệnh dễ mắc
các bệnh như: nhiễm khuẩn, ung thư...
Triệu
chứng
Có
4 giai đoạn nhiễm HIV:
1. Giai đoạn sơ nhiễm (còn gọi là thời kỳ cửa
sổ): thời gian kéo dài từ 2 đến 6 tháng, cơ thể hoàn toàn bình thường. Xét
nghiệm HIV cho kết quả âm tính (vì thế trong giai đoạn này dễ lây bệnh cho
người khác nếu quan hệ tình dục không an toàn).
2. Giai đoạn nhiễm HIV không triệu chứng: Thời
gian từ 5 đến 7 năm, cơ thể vẫn khỏe mạnh bình thường. Xét nghiệm cho kết quả
dương tính.
3. Giai đoạn cận AIDS: Vẫn không có biểu hiện
đặc trưng, xét nghiệm cho kết quả dương tính.
4. Giai đoạn AIDS: có các triệu chứng sau:
- Gầy sút (giảm trên 10% trọng lượng cơ thể ).
- Sốt , ỉa chảy, ho kéo dài trên 1 tháng.
- Xuất hiện nhiều bệnh như : ung thư, viêm phổi,
lao, viêm da, lở loét toàn thân.
- Người bệnh nhanh chóng tử vong tùy theo điều
kiện chăm sóc và điều trị.
3 con đường lây truyền HIV
1.Tình
dục
Virus HIV có rất nhiều trong chất dịch sinh dục
của người bị nhiễm. Do vậy, virus HIV có thể xâm nhập vào máu bạn tình qua cơ
quan sinh dục. Việc sinh hoạt tình dục dù có giao hợp hay chỉ tiếp xúc cơ quan
sinh dục đều có khả năng lây nhiễm.
2.Đường
máu.
HIV có rất nhiều trong máu người nhiễm. Do vậy
việc dùng chung bơm kim tiêm, dụng cụ y tế không qua tiệt trùng với người nhiễm
HIV, truyền máu của người nhiễm HIV đều làm cho bạn bị lây nhiễm HIV.
Riêng về ma túy , bản thân nó không sinh ra HIV
nhưng người nghiện ma túy dễ dàng bị lây nhiễm HIV khi dùng chung bơm kim tiêm
với bạn nghiện hoặc bơm kim tiêm tại tụ điểm bán thuốc.
3.Từ
mẹ sang con.
Tỷ lệ trẻ em sinh ra bị nhiễm HIV từ những người
mẹ bị nhiễm HIV là 25-30%. HIV có thể lây từ mẹ sang bé qua nhau thai khi bé
trong bụng mẹ, qua máu và chất dịch của mẹ khi sinh hoặc qua sữa mẹ khi mẹ cho
con bú. Trẻ sơ sinh nhiễm HIV thường không sống được quá 3 năm.
Cách
phòng, tránh
Dựa vào đường lây nhiễm HIV, có các biện pháp
phòng sau:
1.
Phòng nhiễm HIV/AIDS lây qua đường tình dục:
- Sống lành mạnh, chung thuỷ một vợ một chồng và
cả hai người đều chưa bị nhiễm HIV. Không quan hệ tình dục bừa bãi.
- Trong trường hợp quan hệ tình dục với một đối
tượng chưa rõ có bị nhiễm HIV không, cần phải thực hiện tình dục an toàn để bảo
vệ cho bản thân bằng cách sử dụng bao cao su đúng cách.
- Phát hiện sớm và chữa trị kịp thời các bệnh
lây truyền qua đường tình dục cũng giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS
vì những tổn thương do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục sẽ là cửa vào
lý tưởng cho HIV
2.
Phòng nhiễm HIV/AIDS lây qua đường máu:
- Không tiêm chích ma túy.
- Chỉ truyền máu và các chế phẩm máu khi thật
cần thiết, và chỉ nhận máu và các chế phẩm máu đã xét nghiệm HIV.
- Chỉ sử dụng bơm kim tiêm vô trùng. Không dùng
chung bơm kim tiêm. Sử dụng dụng cụ đã tiệt trùng khi phẫu thuật, xăm, xỏ lỗ,
châm cứu...
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với các dịch cơ thể
của người nhiễm HIV
- Dùng riêng đồ dùng cá nhân: dao cạo, bàn chải
răng, bấm móng tay,...
3.
Phòng nhiễm HIV/AIDS lây truyền từ mẹ sang con:
- Người phụ nữ bị nhiễm HIV thì không nên có
thai vì tỷ lệ lây truyền HIV sang con là 30%, nếu đã có thai thì không nên sinh
con.
- Trường hợp muốn sinh con, cần đến cơ sở y tế
để được tư vấn về cách phòng lây nhiễm HIV cho con.
- Sau khi sinh nên cho trẻ dùng sữa ngoài
thay thế sữa mẹ.
Điểm TTKHCN Xã