Thực tế cho thấy, trong thời gian qua các nhóm đối tượng thực hiện hành vi mua bán trái phép thông tin cá nhân thường là những người có hiểu biết sâu về công nghệ thông tin; lợi dụng không gian mạng để hoạt động phạm tội bằng công nghệ cao với thủ đoạn tinh vi. Những dữ liệu cá nhân được cung cấp trên môi trường mạng khi bị rao bán luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho những người sử dụng. Không chỉ đến từ các cuộc gọi làm phiền, các tin nhắn quảng cáo, mà nguy hiểm hơn là khi thông tin cá nhân rơi vào tay các đối tượng xấu thường bị sử dụng vào các mục đích như lừa đảo, chiếm đoạt tài khoản ngân hàng, đánh cắp tiền. Ngoài ra, các đối tượng này còn dùng các thông tin có được để gọi điện đe dọa, tống tiền, lừa đảo với nhiều hình thức khác nhau. Điển hình là báo tin người nhà bị tai nạn, cấp cứu cần tiền phẫu thuật hay “số điện thoại hoặc tài khoản của quý khách đang liên quan đến một vụ án"... .

Theo quy định tại Điều 19 Luật an toàn thông tin mạng 2015 để bảo đảm an toàn thông tin cá nhân trên mạng thì cá nhân, tổ chức thực hiện như sau:

- Tổ chức, cá nhân xử lý thông tin cá nhân phải áp dụng biện pháp quản lý, kỹ thuật phù hợp để bảo vệ thông tin cá nhân do mình thu thập, lưu trữ; tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về bảo đảm an toàn thông tin mạng.

- Khi xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra sự cố an toàn thông tin mạng, tổ chức, cá nhân xử lý thông tin cá nhân cần áp dụng biện pháp khắc phục, ngăn chặn trong thời gian sớm nhất.

Một số biện pháp cụ thể để ngăn chặn, bảo vệ và tăng cường bảo mật thông tin cá nhân trên mạng như sau:

Không nhấp vào các đường link lạ: Như các đường link website, link từ tin nhắn, hoặc Gmail mà mình không phân biệt liệu đó có phải là đường link an toàn không, việc vô tình truy cập vào các đường link lạ này sẽ có thể tạo cơ hội cho kẻ xấu đánh cắp lấy thông tin của người dùng.

- Sử dụng mật khẩu khó đoán: Người dùng nên đặt mật khẩu có chứa cả từ in hoa, chữ in thường, ký hiệu và chữ số nhằm nâng cao tính bảo mật cho mật khẩu.

- Thay đổi mật khẩu định kỳ: Việc thay đổi mật khẩu thường xuyên sẽ giúp hạn chế rủi ro kẻ xấu đoán được mật khẩu của người dùng. Người dùng nên có một vài mật khẩu, sau đó thay đổi qua lại với tần suất 1 tháng/1 hoặc 3 tháng/1 lần giữa những mật khẩu đó.

- Không tin tưởng người quen biết thông qua mạng: Đối với những tin nhắn “mời gọi" của những người mới quen biết từ trên mạng, người dùng nên cảnh giác với họ và tuyệt đối không bao giờ được cung cấp bất kỳ thông tin cá nhân gì của mình, kể cả với những người thân quen, nếu họ có những biểu hiện khác thường đòi hỏi thông tin gì đó thì phải cảnh giác bởi có thể tài khoản của họ đang bị điều khiển (bị hack tài khoản) bởi một kẻ xấu khác.

- Không chia sẻ thông tin cá nhân bừa bãi: Nhiều người thường vô ý đăng tải các hình ảnh về thông tin cá nhân của mình trên các nền tảng mạng xã hội, chẳng hạn như thông tin về chuyến bay, tài khoản ngân hàng,... Nếu đăng tải những hình ảnh đó, người dùng nên che mờ trước khi đăng.

- Luôn kiểm tra website cung cấp dịch vụ: Hiện nay có một số trang web giả danh trên môi trường mạng nhằm chiếm lấy thông tin và quyền truy cập vào các dữ liệu quan trọng của người dùng như tài khoản mạng xã hội Facebook, Tiktok... Vì vậy, người dùng có thể kiểm tra lại bằng Google để biết liệu đây có phải website chính chủ hay không.

- Nhớ thực hiện đăng xuất tài khoản cá nhân: Khi thực hiện đăng nhập sử dụng các dịch vụ trên mạng, hay liên kết với các tài khoản ngân hàng để thực hiện giao dịch với thiết bị công cộng, người dùng nên đăng xuất sau khi sử dụng xong. Việc duy trì kết nối có thể biến người dùng trở thành nạn nhân của tội phạm công nghệ thông qua các lỗ hổng bảo mật.

- Không cài đặt phần mềm lạ, không rõ nguồn gốc: Tuyệt đối không bao giờ được cài đặt các phần mềm không gõ nguồn gốc trên Internet, và tốt nhất nên cài đặt thông qua các trang web chính chủ. Đồng thời trên các thiết bị điện thoại, trên các phiên bản hệ điều hành Android và iOS mới thì người dùng có thể tùy chỉnh được quyền truy cập dữ liệu trên thiết bị của người dùng.

- Đọc kỹ các điều khoản trước khi sử dụng: Điều này rất quan trọng bởi người dùng sẽ nhận thức được có bao nhiêu loại dữ liệu mà bên cung cấp ứng dụng đang thu thập, đồng thời có quyền từ chối sử dụng nếu các điều khoản này vi phạm vào quyền bảo mật thông tin của chính người dùng.

- Sử dụng công cụ diệt virus uy tín: Nếu có điều kiện, người dùng hãy đầu tư các phần mềm diệt virus trên thiết bị máy tính/laptop. Việc này sẽ giúp phát hiện nhanh các mã độc (malware) có thể lấy cắp thông tin đang hoạt động trong thiết bị, đồng thời sẽ có phương hướng giải quyết tiếp theo nhanh chóng.

Thông tin cá nhân là một loại tài sản giá trị cao, cần cân nhắc kỹ việc chia sẻ. Dữ liệu cá nhân hiện được xem là nguồn tài liệu giá trị để phát triển nền kinh tế số quốc gia. Vì thế, vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân, nhất là khi các hệ thống cơ sở dữ liệu lớn sẽ được liên thông, chia sẻ nhiều hơn trong thời gian tới, cần được quan tâm đúng mức.