​          Điều đáng lo ngại là lý do dẫn đến bạo lực đôi khi rất đơn giản như va chạm trong lúc chơi đùa, trên đường đi học, mâu thuẫn , nói xấu nhau trên các diễn đàn, mạng xã hội như Facebook, Zalo, Instagam…Đáng lo ngại hơn, theo thống kê của Bộ Công An mỗi tháng có hơn 1.000 thanh thiếu niên phạm tội, liên quan tới các tệ nạn xã hội và bạo lực học đường. Những số liệu này cho thấy, tình trạng bạo lực học đường đang là vấn đề nhức nhối tại mọi cấp học, lớp học với mức độ gia tăng ngày càng cao và hậu quả ngày càng lớn. Bạo lực học đường không chỉ diễn ra theo hình thức đánh nhau, mà một số học sinh khác còn bị tấn công về mặt tinh thần. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến suy nghĩ, lối tư duy của học sinh bị bạo hành sau này.

Vậy BLHĐ là gì?

Bạo lực học đường là những hành vi thô bạo, ngang ngược, bất chấp công lý, đạo lý, xúc phạm, trấn áp người khác gây nên những tổn thương về tinh thần và thể xác diễn ra trong phạm vi trường học.

Về thực trạng

Tình trạng bạo lực trong trường học đã và đang diễn ra nóng bỏng trên khắp thế giới ở tất cả những cấp học, lớp học khác nhau. Bạo lực học đường không chỉ xảy ra ở học sinh nam mà còn cả ở học sinh nữ, ngày càng nhiều. Đã có rất nhiều các vụ bạo lực học đường nghiêm trọng ở khắp các địa phương trên cả nước, trong đó có huyện Nghĩa Hưng.

Theo nghiên cứu, có 4 hình thức bạo lực học đường chủ yếu sau đây:

Thứ nhất là Bạo lực về vật chất:

Đó là những hành động gây thiệt hại về đồ dùng, trang phục, phương tiện đi lại, tiền bạc…như hiện tượng ăn trộm, trấn lột, có đại ca , có anh chị bảo kê, che chở.

Thứ 2 là bạo lực về thể chất.

Đó là các hành vi đánh nhau, đấm đá, sử dụng hung khí hoặc quấy rối, chọc ghẹo. Cụ thể là có một loạt các biểu hiện về bạo lực thể chất như giật cặp, lục cặp, giật đồ, dấu đồ của người khác, gõ lên đầu , lên vai, đập vào người, xô đẩy, dùng các vật ném vào người khác, kéo tóc, dính kẹo cao su lên tóc, cắt tóc, đổ nước lên đầu, gạt chân…

Thứ 3 là bạo lực về tâm lý, tình cảm( hay còn gọi là bạo lực về tinh thần)

Đó là lời nói, cử chỉ có tính chất xúc phạm, sỉ nhục, đe dọa; sự trêu ghẹo thái quá, sự bêu riếu người khác; hành vi chửi mắng, hạ nhục với những lời lẽ thô thiển, nặng nề; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, cô lập không cho tiếp xúc với người khác, xua đuổi; gây áp lực thường xuyên về tâm lý

Thứ tư, đó là bạo lực về tình dục:

Có 2 loại cơ bản là quấy rối tình dục và lạm dụng tình dục. Về vấn đề này, tổ tư vấn tâm lý của nhà trường cùng các thầy cô giáo bộ môn cần tăng cường tổ chức những buổi giáo dục giới tính, thường xuyên tư vấn, góp ý cho các em. Chúng ta cần lên án những hành động như sàm sỡ, đánh ghen…đang có chiều hướng gia tăng trong thời gian gần đây.

Đặc biệt, trong thời đại ngày nay, một thế giới nguy hiểm mới đã phát triển và đe dọa trẻ em – mạng Internet. Đối với hầu hết mọi người, mạng Internet là một công cụ tuyệt vời để chúng ta nghiên cứu, thông tin, liên lạc và giải trí…. Nhưng mạng Internet  cũng có góc tối, đó là nơi trẻ em dễ bị tấn công và nguy cơ trở thành nạn nhân của những kẻ xâm hại công nghệ cao. Trẻ em đang bị tấn công bằng những vũ khí khiêu dâm như chỉ đơn giản bởi vì các em vào mạng hay bởi vì các em vô tình truy cập vào một địa chỉ web đưa đến một trang khiêu dâm. Các em vào các chat room hay nhắn tin và bị những kẻ xấu tiếp cận; mối nguy hiểm lớn nhất là các em sẽ bị dụ dỗ đi gặp mặt kẻ mà các em chỉ biết thông tin trên mạng.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến BLHĐ, có thể chia thành các nhóm sau:

- Từ phía học sinh: Nguyên nhân đầu tiên dẫn đến tình trạng bạo lực học đường có thể nói là do sự chuyển biến về tâm lý của bản thân học sinh đối tượng từ 12-17 tuổi. Giai đoạn này hình thành nhân cách ở con người, cùng với đó là tâm lý không ổn định và với một cái tôi cá nhân quá cao (mà không biết sử dụng đúng cách). Trong giai đoạn này, chỉ cần những tác động, kích thích xấu từ thế giới bên ngoài cũng khiến các em học theo, dẫn đến nhiều vụ đánh nhau tại trường học.

Do tâm lý muốn khẳng định mình, muốn gây ấn tượng trong mắt người lớn và bạn bè.

Từ phía nhà trường: Nguyên nhân bạo lực học đường cũng có một phần do giáo dục của nhà trường còn nặng về kiến thức văn hóa, đôi khi còn xem nhẹ việc giáo dục kỹ năng sống với nhiệm vụ quan trọng giáo dục con người “tiên học lễ, hậu học văn”.

 Công tác chủ nhiệm còn ít được quan tâm, còn ít sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình - nhà trường và xã hội.

Từ phía gia đình: Do sự giáo dục chưa đúng đắn từ cha mẹ, cha mẹ thường nặng lời quát tháo con cái cũng dễ dẫn đến những tình trạng bạo lực học đường ở Việt Nam. Xã hội phát triển, phụ huynh ít quan tâm tới con cái hoặc phụ huynh bị stress và xả stress bằng bạo hành gia đình lên chính con cái của mình, hoặc bạo hành ngay trước mặt con trẻ. Những vụ bạo hành gia đình như thế này cũng không phải là chuyện hiếm gặp.

Chính những hành động như thế này của bố mẹ lại ảnh hưởng sâu sắc theo chiều hướng xấu đến con trẻ sau này. Đáng buồn hơn nữa tình trạng này ngày càng có xu hướng gia tăng trong xã hội hiện đại.

Cấp THCS là giai đoạn học sinh hình thành nhân cách, chỉ cần một tác động xấu từ gia đình và xã hội có thể gây nên tổn thương không thể chữa lành, hình thành những nhân cách không đúng về giá trị sống dẫn đến những vụ bạo lực học đường.

Từ xã hội: Cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội, thế hệ trẻ đang bị đầu độc bởi ma lực của các trò chơi chém giết trong game online, các truyện tranh bạo lực, những trò chơi điện tử, phim ảnh đầy những pha bắn giết, những phim ảnh kích động sự hung bạo của các em cũng đang ngày một xuất hiện nhiều hơn, thường xuyên hơn, đặc biệt các em cũng bị ảnh hưởng từ chính những cảnh bạo hành trong gia đình và ngoài xã hội như: bạo lực trên các sân cỏ, đâm chém để tranh giành quyền lợi, đánh người thi hành công vụ…

BLHĐ đã và đang gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng

* Ảnh hưởng đến bản thân học sinh.

Gây ra những hậu quả nghiêm trọng về mặt thể xác và tinh thần.Tồi tệ hơn khi không ít vụ bạo lực đã cướp đi sinh mạng của những học sinh vô tội để lại sự thiệt thòi, đau đớn không chỉ về mặt thể xác mà cả tinh thần cho học sinh và gia đình.

Những HS bị bạo lực, nhất là bạo lực về tinh thần, bạo lực ngôn ngữ thường cảm thấy bị tổn thương, chán nản, lo âu, cô đơn, suy sụp… Sự sợ hãi hoặc nỗi ám ảnh. Thậm chí, tình trạng này có thể kéo dài suốt cuộc đời. Các em không dám ra ngoài chơi hoặc đến trường, không thể tập trung vào học hành.

Kể cả những em chỉ chứng kiến chứ không tham gia hành vi bạo lực cũng bị ảnh hưởng. Chứng kiến những hành vi bạo lực khiến các em cảm thấy sợ hãi, và nếu thấy những kẻ gây ra bạo lực không bị trừng trị thì những em chứng kiến cũng có thể hùa theo số đông, ủng hộ hành vi này, và có nhiều khả năng trở thành kẻ có hành vi bạo lực trong tương lai. Những hậu quả mà bạo lực học đường gây ra kể cả thể xác hay tinh thần cũng đều trực tiếp ảnh hưởng đến công việc học tập cũng như tương lai của học sinh nếu không được can thiệp kịp thời.

Với những ảnh hưởng về mặt sức khỏe cùng với tâm lý lo lắng, căng thẳng, sợ hãi, học sinh không thể học tập với kết quả tốt nhất có thể. Thậm chí, sự căng thẳng quá mức về mặt tâm lý có thể buộc học sinh kết thúc việc học của mình, hoặc cũng có thể vì gây ra hành vi bạo lực mà học sinh phải nhận kỷ luật đuổi học. Đặc biệt, những đứa trẻ có hành vi bạo lực, lạm dụng quyền hành từ khi còn nhỏ, khi lớn lên có thể mắc phải những hành vi tội ác nhiều hơn những đứa trẻ khác. Trẻ em liên lụy vào hành vi bạo lực dù ở vai trò này hay vai trò kia cũng đều có nguy cơ dẫn đến các hành vi vi phạm pháp luật và dễ sa vào các tệ nạn xã hội đặc biệt là ma túy.

* Ảnh hưởng đến gia đình

Không khí và cuộc sống gia đình bị xáo trộn, căng thẳng, lo lắng.

 * Ảnh hưởng đến nhà trường

Hành vi bạo lực không chỉ tác động xấu đến nạn nhân mà còn khiến không khí trường học trở nên nặng nề, căng thẳng với nỗi sợ hãi, bất an luôn bao trùm.

Ngoài ra, những hành vi bạo lực học đường của học sinh sẽ trở thành nỗi bất an của phụ huynh khi gửi con em mình đến trường, làm mất đi ý nghĩa của môi trường giáo dục lạnh mạnh trong sáng.

* Ảnh hưởng đến xã hội

Ảnh hưởng đến những nét văn hóa truyền thống, những chuẩn mực đạo đức quý giá. Bạn bè đánh đấm, nói tục, chửi bậy xảy ra khá thường xuyên. Chính những hành động ấy đã càng làm lu mờ những nét văn hóa truyền thống của xã hội, thể hiện sự suy đồi về mặt đạo đức và sự sai lệch về mặt hành vi một cách đáng báo động, làm mất trật tự an toàn  xã hội.

Sau đây là các cách phòng tránh bạo lực học đường:

* Đối với học sinh:

- Tích cực rèn luyện kĩ năng sống, ngoan ngoãn lễ phép với ông bà, bố mẹ, với thầy cô giáo, luôn đoàn kết, thân ái với bạn bè

- Chấp hành tốt nội quy của trường, của lớp. Mỗi ngày, các em hãy thực hiện thật tốt 5 Điều Bác Hồ dạy, thực hiện thật tốt Quy tắc ứng xử ở đầu cầu thang và 10 Điều giao tiếp văn minh trong các lớp học.

- Tránh xa bạo lực, nói không với bạo lực.

- Tích cực tham gia vào các hoạt động mà nhà trường tổ chức nhằm tăng tính thiện và tính hướng thiện trong con người các em.

- Nếu thấy hiện tượng bạo lực, các em phải kịp thời báo ngay cho nhà trường, thầy cô giáo hoặc cơ quan công an để kịp thời can thiệp và xử lí. Các em hãy phát huy tối đa tác dụng của Hòm thư Điều em muốn nói.

* Đối với nhà trường:

- Tích cực hoàn thiện bộ rèn luyện kỹ năng sống và đưa bộ môn dạy kỹ năng sống, tư vấn tâm lý vào trong nhà trường ngày càng nhiều hơn.

- Tổ chức các hoạt động tập thể, hoạt động tình nguyện mang tính hướng thiện và định hướng nhân cách cho học sinh, giúp học sinh phát huy những đức tính tốt đẹp trong bản thân. Có hình phạt và cách giáo dục nghiêm khắc, phù hợp đối với những học sinh gây ra bạo lực, và có hình thức hỗ trợ kịp thời đối với nạn nhân của các vụ bạo lực.

- Tổ chức tuyên truyền tác hại và cách phòng tránh bạo lực học đường đối với giáo viên và học sinh.

- Phối hợp với gia đình và cơ quan đoàn thể đóng trên địa bàn xã trong công cuộc phòng tránh bạo lực học đường. Đặc biệt là ban công an xã, với lực lượng mạnh và chuyên nghiệp nhất từ trước đến nay, gồm 3 đ/c công an chính quy của huyện mới về xã công tác, sẽ luôn sẵn sàng cùng với nhà trường ngăn chặn các vụ bạo lực học đường.

- Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa 3 môi trường giáo dục: Gia đình - Nhà trường - Xã hội. Xác định rõ vai trò, vị trí của người thầy, quyền hạn và trách nhiệm trong việc giáo dục đạo đức học sinh, đảm bảo song song việc dạy chữ và dạy làm người. Nhà trường và thầy cô giáo phải được bảo vệ danh dự và có đủ cơ chế để răn đe giáo dục học sinh.

* Đối với giáo viên

- Thường xuyên quan tâm, theo dõi và nắm bắt tình hình của các em học sinh trong lớp mình chủ nhiệm hoặc tham gia giảng dạy, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm và giáo viên tham gia dạy kỹ năng sống, giáo viên trong tổ tư vấn tâm lý. Có biện pháp can ngăn, giáo dục kịp thời đối với hiện tượng có nguy cơ dẫn đến bạo lực đối với học sinh .

- Tích cực tổ chức các hoạt động tập thể nhằm tăng tình cảm của các em học sinh trong cùng lớp, cùng trường.

- Tạo môi trường học tập và giảng dạy trong sáng lành mạnh. Phối hợp với gia đình và nhà trường để quan tâm và hỗ trợ kịp thời những khó khăn vướng mắc của học sinh.

* Đối với gia đình:

- Bố mẹ cần tạo ra một môi trường sống lành mạnh, yêu thương cho con cái. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với nhà trường và giáo viên chủ nhiệm để kịp thời nắm bắt tình hình học tập của con em mình tại trường học.

- Mỗi gia đình phải nhận thức rõ vai trò, vị trí và trách nhiệm trong việc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Loại bỏ các hành vi bạo lực ra khỏi đời gia đình. Bố mẹ cần thường xuyên quan tâm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em tại gia đình.

 Hãy chung tay để đẩy lùi, bài trừ bạo lực học đường. Vì đây không chỉ là trách nhiệm của tôi, của bạn, của trường học, của ngành giáo dục mà là trách nhiệm của toàn xã hội.