Tháng
12-1944, lãnh tụ Hồ Chí Minh ra chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải
phóng quân. Chỉ thị nhấn mạnh: "Tên Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng
quân nghĩa là chính trị quan trọng hơn quân sự. Nó là đội tuyên truyền..., đồng
thời nó là khởi điểm của giải phóng quân, nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc..."
Ngày
22-12-1944, tại khu rừng thuộc huyện Nguyên Bình (Cao Bằng), Đội Việt Nam Tuyên
truyền Giải phóng quân đã chính thức làm lễ thành lập, gồm 3 tiểu đội với 34
chiến sĩ được lựa chọn từ những chiến sĩ Cao-Bắc-Lạng, do đồng chí Võ Nguyên
Giáp trực tiếp chỉ huy. Đây là đơn vị chủ lực đầu tiên của lực lượng vũ trang
cách mạng và là tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Đội
Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân do đồng chí Hoàng Sâm làm đội trưởng, đồng
chí Xích Thắng (Dương Mạc Thạch) làm chính trị viên, đồng chí Hoàng Văn Thái phụ
trách Kế hoạch-Tình báo, đồng chí Vân Tiên (Lộc Văn Lùng) quản lý. Đội có chi bộ
Đảng lãnh đạo.
Chỉ
có 34 người, với 34 khẩu súng các loại nhưng đó là những chiến sĩ kiên quyết,
dũng cảm trong các đội du kích Cao-Bắc-Lạng, Cứu quốc quân,... là con em các tầng
lớp nhân dân bị áp bức, họ có lòng yêu nước, chí căm thù địch rất cao, đã siết
chặt họ thành một khối vững chắc, không kẻ thù nào phá vỡ nổi. Sau lễ thành lập,
đội tổ chức một bữa cơm nhạt không rau, không muối để nêu cao tinh thần gian khổ
của các chiến sĩ cách mạng, đội tổ chức “đêm du kích” liên hoan với đồng bào địa
phương để thắt chặt tình đoàn kết quân dân.
Chấp
hành chỉ thị “phải đánh thắng trận đầu”, ngay sau ngày thành lập, Đội Việt Nam
tuyên truyền giải phóng quân đã mưu trí, táo bạo, bất ngờ đột nhập vào đồn Phai
Khắt (17 giờ chiều 25-12-1944) và sáng hôm sau (7 giờ ngày 26-12-1944) đột nhập
đồn Nà Ngần, tiêu diệt gọn 2 đồn địch, giết chết 2 tên đồn trưởng, bắt sống
toàn bộ binh lính, thu toàn bộ vũ khí, quân trang, quân dụng.
Hai
trận đánh đồn Phai Khắt, Nà Ngần thắng lợi đã mở đầu truyền thống đánh tiêu diệt,
đánh chắc thắng, đánh thắng trận đầu của quân đội ta suốt hai cuộc kháng chiến
chống Pháp và chống Mỹ cho đến ngày thắng lợi hoàn toàn.
Từ
ngày thành lập, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân luôn phát triển và
trưởng thành. Ngày 22-12-1944 được xác định là ngày thành lập Quân đội nhân dân
Việt Nam, đánh dấu sự ra đời của một tổ chức quân sự mới của dân tộc ta. Một
quân đội của dân, do dân, vì dân; luôn gắn bó máu thịt với dân, luôn luôn được
dân tin yêu, đùm bọc.
Lịch sử 62 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng
thành của quân đội ta gắn liền với lịch sử đấu tranh anh dũng của dân tộc. Một
đội quân được Đảng và Bác Hồ rèn luyện, đã từng là những đội tự vệ đỏ trong cao
trào Xô Viết-Nghệ Tĩnh, đội du kích Bắc Sơn, Nam Kỳ, Ba Tơ, Cao Bắc Lạng, Cứu
quốc quân đến Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân. Một đội quân lớp lớp
cán bộ, chiến sĩ đã nối tiếp nhau bao thế hệ cầm súng chiến đấu, cùng toàn dân
đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược hung bạo, giành lại độc lập thống nhất và bảo vệ
vững chắc bờ cõi thiêng liêng của Tổ quốc Việt Nam XHCN và làm tròn nghĩa vụ quốc
tế vẻ vang đối với cách mạng hai nước Lào và Cam-pu-chia anh em.
Năm
1989, theo chỉ thị của Ban bí thư Trung ương Đảng và quyết định của Chính phủ,
ngày 22-12 hàng năm không chỉ là ngày kỷ niệm thành lập Quân đội nhân dân Việt
Nam mà còn là ngày Hội quốc phòng toàn dân. Từ đó, mỗi năm, cứ đến ngày này,
toàn dân Việt Nam lại tiến hành các hoạt động hướng vào chủ đề quốc phòng và
quân đội, nhằm tuyên truyền sâu rộng truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc
và phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, giáo dục lòng yêu nước, yêu CNXH, động viên mọi công
dân chăm lo củng cố quốc phòng, xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc. Các hoạt động
như mít tinh, hội thảo, hội nghị đoàn kết quân dân, giáo dục truyền thống, biểu
diễn văn nghệ, đại hội thanh niên, thi đấu thể thao, hội thao quân sự,... được
diễn ra ở khắp làng, xã, cơ quan đoàn thể, cơ sở đơn vị...