Cuối năm 2023, thành phố Biên Hòa tổ chức kỷ niệm 325 năm hình
thành và phát triển vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai. Cả 2 lần tổ chức kỷ niệm vẫn
chưa xác định được ngày, tháng nào? Việc lựa chọn “Ngày truyền thống tỉnh Đồng
Nai” có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục truyền thống, lịch sử, văn hóa,
con người vùng đất Trấn Biên - Biên Hòa - Đồng Nai cho cán bộ, đảng viên và
nhân dân; góp phần quảng bá hình ảnh quê hương, con người Đồng Nai; đồng thời,
tri ân công lao của các bậc tiền nhân trong quá trình xây dựng và phát triển
vùng đất Trấn Biên - Biên Hòa - Đồng Nai.
Với ý nghĩa đó, Tỉnh ủy Đồng Nai đã tổ chức hội thảo khoa học để
xác định “Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai”.
Tham dự hội thảo có các chuyên gia, nhà khoa
học về lịch sử đầu ngành của cả nước. Căn cứ kết quả hội thảo và các cứ liệu
lịch sử trong sách Đại Nam thực lục (tập
1) có ghi: Mùa xuân, tháng 2 năm Mậu Dần (1698), chúa
Nguyễn Phúc Chu sai Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh kinh lược đất Nam Bộ, chia đất
Đông Phố, lấy xứ Đồng Nai làm huyện Phúc Long (nay thăng làm phủ), dựng dinh
Trấn Biên (tức Biên Hòa ngày nay). Sách Đại Nam thực lục (tập 3) ghi: Nhâm Thìn, năm Minh Mệnh thứ 13 (1832), mùa Đông, tháng 10, ngày
mồng 1... Nay chia đặt tỉnh hạt, thiết lập quan chức, có hai ty Bố chính, Án
sát, chia giữ các việc tài chính, thuế khóa, hình luật, có Lãnh binh quan cai
quản, quan võ và binh lính tất cả đều thuộc quyền Tổng đốc, Tuần phủ... Tỉnh
Biên Hòa thống trị 1 phủ Phúc Long và 4 huyện Phúc Chính, Phúc An, Bình An,
Long Thành...
Do các cứ liệu lịch sử không ghi chép ngày
Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh kinh lược vào vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai, nên hội
thảo khoa học và các cơ quan chức năng tỉnh Đồng Nai kết hợp 2 sự kiện tháng 2 năm Mậu Dần (1698) Thống suất Nguyễn
Hữu Cảnh kinh lược vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai và ngày 1 (ngày mồng 1 tháng 10 năm Nhâm Thìn 1832)
thành lập tỉnh Biên Hòa thành ngày 1 tháng 2 năm Mậu
Dần (1698) (tức ngày 12 tháng 3 năm 1698
dương lịch) đề xuất làm “Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai”.
Để tiếp thu ý kiến góp ý
của Nhân dân, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy phối hợp Báo Đồng Nai thông tin rộng rãi xin ý kiến Nhân dân về
đề xuất “Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai”: Ngày 1 tháng 2 năm Mậu Dần
(1698) (tức ngày 12 tháng 3 năm 1698 dương lịch). Trân
trọng.