Chú thích ảnh: Các chiến sỹ Điện Biên mừng sinh
nhật Bác (19.5.1954) --- Hàng trên: thiếu tướng Văn Tiến Dũng, thiếu tướng
Hoàng Văn Thái, dc Nguyễn Quang Thuận, dc Hoàng Đăng Minh, dc Lê Thế Nhận, dc
Bạch Ngọc Giáp, dc Sáng --- Hàng dưới: dc Lê Liêm, đại tướng Võ Nguyên Giáp,
Bác Hồ, dc Trường Chinh, cậu bé Đặng Việt
Bác thường vắng nhà trong những dịp kỷ niệm ngày sinh của
Người.
Bác đã cố
gắng từ chối, cố gắng gạt bỏ những vinh quang mà mọi người giành riêng cho Bác.
Người không thích nói về những việc làm của mình và cũng không thích nghe ca
ngợi công lao của Người.
Tiếng
trống ếch rộn ràng trước cửa Bắc Bộ phủ. Các cháu đã tới. Bác Hồ ra đón các
cháu vào. Hơn một chục em bé gái, trai thay mặt cho toàn thể thiếu nhi nội,
ngoại thành đến chúc thọ Bác. Trong các em, có em hằng ngày vẫn phải đi bán
báo, có em là trẻ mồ côi ở trường trẻ con mồ côi Hàng Bột. Các em đua nhau gắn
huy hiệu măng mọc thẳng lên áo Bác, tặng Bác những chữ "i",
"t" tượng trưng cho phong trào Bình dân học vụ, những tập sách nhỏ in
điều lệ và bài hát của Hội Nhi đồng cứu quốc.
Quà tặng
của Bác Hồ cho các cháu bé năm đó là một cây bách tán. Bác trỏ cái cây nhỏ lá
rất xanh, trồng trong chậu nói:
- Bác có
cây này tặng các cháu. Mai sau cái cây này sẽ mọc ra một trăm cái tán. Các cháu
về chăm cho cây lớn, cây tốt thế là các cháu yêu Bác lắm đấy!
Các em
vui mừng hát một bài hát cám ơn Bác. Khi các em vừa khênh chậu cây bách tán đi
ra thì một đoàn hơn năm chục anh, chị bước vào phòng. Các anh đều mặc áo ka-ki,
các chị vận quần áo bà ba đen. Đây là những người thay mặt cho miền Nam đang
chiến đấu tới chúc thọ Bác.
Sau khi
nghe lời chúc mừng của các anh, các chị, Bác nói:
- Tôi xin
cảm ơn các anh, các chị Nam Bộ đã đến chúc thọ tôi. Thật ra, các báo ở đây đã
làm to cái ngày sinh của tôi, chứ tuổi năm mươi sáu chưa có gì đáng được chúc
thọ, cũng hãy còn như là thanh niên cả, mà trước các anh, các chị, trước cảnh
êm vui ở Bắc đây, tôi thật lấy làm xấu hổ vì trong Nam chưa được thái bình.
Hai giọt
lệ chảy trên gò má Bác. Các anh, chị Nam Bộ đều rưng rưng nước mắt.
Lát sau,
Ban vận động trung ương Đời sống mới vừa được thành lập tháng trước theo sắc
lệnh của Chính phủ đến chúc thọ Bác. Nhân được gặp Bác, các đại biểu đề nghị
Bác nêu ra cho cuộc vận động một khẩu hiệu. Bác nói:
- Các chú
muốn có một khẩu hiệu ư! "Cần kiệm liêm chính", "Chí công vô
tư". Khẩu hiệu đó!
Một đại
biểu thưa với Bác khẩu hiệu này đã quen thuộc, xin Bác một khẩu hiệu mới cho
phù hợp với cuộc vận động Đời sống mới.
Bác cười
rồi nói:
- Hằng
ngày ta phải nấu ăn cơm, uống nước, phải thở khí trời để mà sống. Những việc
đó, ngày xưa ông cha ta phải làm, bây giờ chúng ta phải làm, con cháu ta sau
này cũng phải làm. Vậy ăn cơm, uống nước và thở khí trời để đem lại cuộc sống
cho con người thì đó là những việc không khi nào trở thành cũ cả. "Cần
kiệm liêm chính", "Chí công vô tư" đối với Đời sống mới cũng như
vậy…"
(Võ Nguyên Giáp: Những chặng
đường lịch sử. Hồi ký, NXB Văn học, Hà Nội, 1977, tr 248-251)