1.
Bệnh tay chân miệng là gì?
Bệnh
tay chân miệng là bệnh truyền
nhiễm lây từ người sang người có thể phát triển thành dịch
tay chân miệng do virus đường ruột gây ra. Nguyên nhân gây bệnh do hai
nhóm tác nhân là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Bệnh biểu hiện
chính là tổn thương da, niêm mạc dưới dạng phỏng nước tập trung ở niêm mạc miệng,
lòng bàn tay, bàn chân, mông, gối
Bệnh chân tay
miệng lây chủ yếu theo đường tiêu hoá từ nước bọt, phỏng nước
và phân của trẻ nhiễm bệnh. Do vậy, các yếu tố sinh hoạt tập thể như trẻ đi học
tại nhà trẻ, mẫu giáo, nơi trẻ chơi tập trung là các yếu tố nguy cơ lây truyền
bệnh, dễ phát thành các ổ dịch.
Dịch
tay chân miệng có thể gặp quanh năm. Tuy nhiên, bệnh có xu hướng tăng cao
và khoảng từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm. Bệnh có
thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Các trường hợp biến chứng nặng thường do
EV71. Các biến chứng này bao gồm:
-
Biến chứng về não bộ như: Viêm não, viêm thân não, viêm não tủy, viêm màng não.
Biểu hiện như giật mình, ngủ gà, bứt rứt, đi loạng choạng, run chi, mắt nhìn
ngược, rung giật
nhãn cầu, yếu liệt chi, co giật, hôn mê,...
-
Biến chứng tim mạch, hô hấp bao gồm: Viêm cơ tim, phù phổi cấp, tăng huyết
áp, suy tim, trụy mạch có thể tử vong nhanh
chóng nếu không được xử lý kịp thời
2.
Chẩn đoán bệnh chân tay miệng
Chẩn
đoán dựa vào các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng, cụ thể:
Triệu
chứng lâm sàng:
-
Khởi phát trong vòng 1 đến 2 ngày với triệu chứng sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng,
biếng ăn, tiêu chảy
-
Giai đoạn toàn phát: Kéo dài 3-10 ngày với các triệu chứng điển hình của bệnh
như
-
Loét miệng: Xuất hiện các vết loét đỏ hay phỏng nước ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi,
đau miệng dẫn đến trẻ bỏ ăn, bỏ bú, tăng tiết nước bọt, trẻ quấy khóc.
-
Phát ban trên da dạng phỏng nước: Vị trí xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn
chân, gối, mông tồn tại khoảng 1 tuần, sau đó sẽ để lại vết thâm, rất hiếm khi
loét hay bội nhiễm.
-
Biểu hiện toàn thân như: Sốt nhẹ, nôn, nếu sốt cao cần chú ý các biến chứng dễ
xảy ra.
-
Giai đoạn lui bệnh: Thường từ 3-5 ngày sau, trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không có
biến chứng.
Cận
lâm sàng chẩn đoán bệnh: Để chẩn đoán chính xác bệnh, cần thực hiện xét nghiệm
RT- PCR hoặc phân lập virus để chẩn đoán xác định nguyên nhân
3.
Phòng bệnh tay chân miệng
Nếu
ở trong vùng dịch, biện pháp hữu hiệu nhất để phòng dịch là phòng lây lan bệnh
sang người lành bằng các biện pháp như:
-
Hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân nếu không thực sự cần thiết
-
Cách ly trẻ bệnh tại nhà: Không đến nhà trẻ, trường học, nơi các trẻ chơi tập
trung trong 10-14 ngày đầu của bệnh
-
Cần theo dõi chặt chẽ những trẻ có biểu hiện sốt trong vùng dịch, nếu nghi ngờ
bệnh cần được cách ly
-
Không được chọc vỡ các mụn nước bọng nước trên da bệnh nhân tránh bội nhiễm
-
Vệ sinh môi trường sống: Lau phòng ở của bệnh nhân, khử khuẩn bề mặt, giường bệnh,
buồng bệnh bằng Cloramin B 2%.
-
Xử lý chất thải, quần áo, khăn trải giường của bệnh nhân và dụng cụ chăm sóc sử
dụng lại theo quy trình phòng bệnh lây qua đường tiêu hoá.
-
Người nhà hay nhân viên y tế cần rửa tay bằng xà phòng sau khi thay quần áo,
tã, sau khi tiếp xúc với phân, nước bọt, sau thăm khám...
Trẻ
trong giai đoạn từ 6 tháng đến 3 tuổi rất dễ gặp phải các vấn đề về hệ hô hấp,
các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp và nhiễm trùng đường tiêu hóa nếu bé ăn dặm sớm
hoặc việc lưu trữ và pha chế sữa không đảm bảo. Đặc biệt, trong giai đoạn này
trẻ có thể chậm nói,
chậm vận động...nên cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến việc chăm sóc và cung cấp
dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ.
Ảnh: Minh hoạ
Xã Xuân Thành