Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là lãnh tụ thiên tài, vĩ đại
của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta, mà còn là nhà chính trị lỗi lạc có tầm vóc
quốc tế. Người đã được UNESCO công nhận là “Danh nhân Văn hóa thế giới”. Nhưng,
Bác Hồ lại có một đời sống vô cùng giản dị, khiêm tốn và luôn luôn thương dân,
gần dân, vì dân. Đấy là đặc trưng của phong cách sống Hồ Chí Minh.
Hình ảnh gần gũi, thân thương của Bác Hồ khi gặp gỡ bà con
nông dân. Ảnh: Tư liệu
Bác Hồ sống rất giản
dị và khiêm tốn
Trong buổi mít-tinh ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình,
Hà Nội, khi đọc “Tuyên ngôn độc lập”, Bác Hồ ân cần hỏi: “Tôi nói, đồng bào
nghe rõ không?”! Lời Bác hết sức chân tình, không có gì cách biệt giữa vị Chủ tịch
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa với đồng bào Thủ đô và cả nước. Trong kháng chiến
chống Pháp, Bác ở nhà sàn chung với đồng chí, đồng bào Việt Bắc.
Sau ngày tiếp quản Thủ đô Hà Nội (10-10-1954), Bác không ở
tòa nhà to đẹp, lộng lẫy là Phủ Toàn quyền do Pháp xây dựng trước đó, mà ở
trong một ngôi nhà nhỏ của nhân viên phục vụ Phủ Toàn quyền. Khi Bác đi thăm nước
ngoài, Bộ Chính trị mới “bí mật” xây dựng cho Bác một ngôi nhà sàn đơn sơ như
nhà sàn của đồng bào dân tộc ở miền núi.
Nhân dân trong nước, kiều bào ở nước ngoài và nhiều vị khách
quốc tế thăm nhà sàn của Bác, đều vô cùng xúc động khi nhìn bộ quần áo ka-ki
Bác thường mặc ngay cả khi tiếp đón các chính khách quốc tế cấp cao, đôi dép lốp
Bác thường đi, mẩu bút chì xanh đỏ Bác vẫn dùng để đánh dấu những gương “Người
tốt, việc tốt” đăng trên các báo và chiếc đài bán dẫn nhỏ Bác vẫn thường nghe
tin tức trong nước và thế giới. Chiếc xe con Mốt-xcô-vích do các đồng chí lãnh
đạo Đảng Cộng sản Liên Xô tặng Bác đã lâu, có đồng chí cán bộ giúp việc Bác đề
nghị Bác thay xe mới, nhưng Bác bảo: “Xe còn tốt. Cứ để Bác dùng”. Thật đúng
như nhà thơ Tố Hữu viết về Bác:
“Nhà gác đơn
sơ, một góc vườn
Gỗ thường mộc
mạc, chẳng mùi sơn
Giường mây,
chiếu cói, đơn chăn gối
Tủ nhỏ, vừa
treo mấy áo sờn”.
(Bài “Theo chân Bác”)
Thường ngày, bữa cơm của Bác chỉ có vài ba món ăn rất bình dị.
Bác thích ăn cơm với cá kho tương và cà pháo muối - món ăn mà người Nghệ An,
quê Bác thường dùng. Lúc ăn, Bác không để rơi vãi một hột cơm. Ăn xong, cái bát
bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì để tươm tất, dùng cho bữa sau. Điều đó
chứng tỏ Bác rất quý trọng kết quả sản xuất của nhân dân và tôn trọng những người
phục vụ. Đồng chí Vũ Kỳ, Thư ký của Bác, kể lại: Có lần, Bác về thăm một tỉnh
vùng trung du Bắc bộ.
Sau buổi làm việc, Tỉnh ủy mời Bác và các đồng chí cùng đi dự
bữa cơm trưa, nhưng Bác từ chối. Trên đường về Hà Nội, mấy Bác cháu trèo lên một
ngọn đồi, đem cơm nắm đã chuẩn bị trước ở nhà, cùng ăn với nhau. Một lần, Bác về
thăm quê hương Nghệ An. Trong bữa cơm do Tỉnh ủy mời Bác, có cả Đại tướng Nguyễn
Chí Thanh và Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Sĩ Quế. Thấy thức ăn dư dật, Bác để riêng ra
mấy món và bảo: “Ăn làm sao hết. Để riêng ra, các đồng chí khác khỏi ăn thừa của
mình”.
Người hết lòng thương
dân, suốt đời gần dân, gắn bó máu thịt với nhân dân
Bác luôn luôn đồng cam
cộng khổ với nhân dân. Bác thường nhắc nhở cán bộ, đảng viên: “Nước ta còn
nghèo, dân ta còn khổ, chúng ta không thể sống khác đồng bào”! Sau hòa bình,
Bác đã 700 lần về thăm và làm việc ở các cơ sở. Bác về thăm và động viên bà con
nông dân, ngư dân, diêm dân ở nhiều hợp tác xã nông nghiệp, diêm nghiệp, xắn quần
lội ruộng, cùng tát nước chống hạn, đánh cá, làm muối với các xã viên.
Bác đến với công nhân các nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ. Bác đến
với cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang. Bác về thăm các trường học, từ mẫu
giáo đến đại học, nhắc nhở thầy và trò: “Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục
thi đua dạy tốt, học tốt”. Bác ra hải đảo, lên miền núi, quan tâm đến đời sống
của đồng bào các dân tộc thiểu số.
Đi đến đâu, Bác cũng bình dị, không thích hình thức đón tiếp
linh đình, không thích “tiền hô hậu ủng”, xe pháo rầm rộ, mà hòa nhập ngay với
quần chúng, đối thoại trực tiếp và thân tình với nhân dân, để nắm chắc tình
hình thực tế và đồng cảm với tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Ví như chuyện
Bác về thăm nhân dân xã Đào Xá, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, ngày 26-1-1964,
giữa mùa đông giá rét.
Cùng đi với Bác, có các đồng chí lãnh đạo tỉnh Phú Thọ và Tổng
cục Lâm nghiệp. Nhân dân nô nức ra đón Bác, ai cũng muốn được đứng gần Bác. Để
bảo đảm an toàn, các đồng chí làm nhiệm vụ bảo vệ giữ lại một khoảng cách,
nhưng Bác xua tay nói: “Bác về đây là về với nhân dân, sao các chú lại không
cho nhân dân đến với Bác?”. Thế là bà con được đứng chung quanh Bác.
Một cán bộ địa phương trải chiếu hoa trên nền ngôi đình làng
để Bác đứng nói chuyện với nhân dân, Bác bảo cuộn chiếu lại và nói: “Nhân dân đứng
không có chiếu, sao Bác lại được đứng vào chiếu?”. Khi nói chuyện, Bác bỏ chiếc
mũ dạ để trên bàn, đồng chí Nguyễn Tạo, Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp lại
đưa lên cho Bác đội, nhưng Bác bỏ mũ xuống và nói: “Nói chuyện với nhân dân sao
lại đội mũ?”. Bà con nông dân ai cũng bỏ mũ xuống cầm tay. Nói chuyện xong, Bác
vào thăm một vài nhà dân. Đến một gia đình có 3 mẹ con đang ăn cơm trưa - bữa
cơm đạm bạc thời bao cấp, Bác lấy khăn lau nước mắt, rồi chia kẹo cho các cháu.
Những chuyến Bác về với nhân dân tương tự như thế, không thể
kể hết được. Thật cảm động biết chừng nào về tấm lòng yêu nước thương dân, tác
phong giản dị, chân tình, gần dân của Bác Hồ! Chính vì thế, Bác đã đề ra các chủ
trương, đường lối, chính sách đúng đắn để chỉ đạo cách mạng, được nhân dân tâm
phục khẩu phục, đồng thời, thật lòng chiêu hiền đãi sĩ, nên Bác đã xây dựng được
khối đại đoàn kết dân tộc vững mạnh, tiến hành kháng chiến và kiến quốc thành
công.
Phong cách sống Hồ Chí Minh giản dị, khiêm tốn, đồng cảm và
gắn bó máu thịt với nhân dân, là phong cách sống của người cộng sản chân chính
- một người cộng sản đích thực! Nói cách khác, đó là phong cách sống “Dĩ công
vi thượng” (Tổ quốc và nhân dân là trên hết).
Phong cách sống của
Chủ tịch Hồ Chí Minh là đỉnh cao đích thực của nhân đạo, văn minh của nhân loại
Thật vậy, Bác Hồ từng bộc bạch với các nhà báo: “Tôi tuyệt
nhiên không ham muốn công danh phú quý chút nào. Bây giờ phải gánh chức Chủ tịch
là vì đồng bào ủy thác thì tôi phải gắng làm, cũng như một người lính vâng lệnh
quốc dân ra trước mặt trận. Bao giờ đồng bào cho tôi lui thì tôi rất vui lòng
lui. Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được
hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo
mặc, ai cũng được học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà nho nhỏ, nơi có
non xanh nước biếc, để nuôi cá, trồng rau, sớm chiều làm bạn với các cụ già hái
củi, em trẻ chăn trâu, không dính líu gì với vòng danh lợi”.
Từ cách sống hết lòng vì nước, vì dân, tiết kiệm, thanh đạm,
giản dị của Bác Hồ, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã viết: “Chớ hiểu lầm rằng Bác sống
khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật... Đời
sống vật chất giản dị càng hòa hợp với đời sống tâm hồn phong phú, với những tư
tưởng, tình cảm, những giá trị tinh thần cao đẹp nhất. Đó là đời sống thật sự
văn minh mà Bác Hồ nêu gương sáng trong thế giới ngày nay”.
Thiết nghĩ, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị, không gì hơn và
thiết thực nhất là học tập và sống theo phong cách sống của Người!
Theo Đào Ngọc Đệ