​Trên một chuyến tàu điện đi ra phía ngoại ô Mát – xcơ-va, nhà thơ Ô – xíp Man-đen-xtam ngồi cạnh người thanh niên trẻ tuổi có mái tóc đen, dáng người cao, nhanh nhẹn với đôi mắt sáng. Qua cửa sổ của con tàu, anh thanh niên như muốn được thấy hết những gì còn khó khăn và sự chuyển mình nhanh chóng của một đất nước cách mạng vừa mới thành công. Thỉnh thoảng, anh quay sang Ô – xíp Man-đen-xtam, nói bằng tiếng Nga những câu chuyện trao đổi ngắn.

Chính trong những câu chuyện ấy, nhà thơ Nga đã sớm nhìn thấy ở người thanh niên trẻ tuổi châu Á một tình cảm gắn bó với sự thu hút đặc biết, nhất là qua nụ cười và tiếng nói ấm áp của anh. Ô – xíp Man – đen – xtam mở chiếc mũ dạ trên đầu, ghét sát vào anh niên như để được nghe anh nói nhiều hơn, như để biết nhiều hơn những điều anh nói.

Thời gian trôi đi thật nhanh. Con tàu đưa anh thanh niên châu Á đến một ga ngoại thành và anh bắt tay tạm biệt Ô – xíp Man-đen-xtam bước xuống nông trang tập thể.

Ô – xíp Man – đen – xtam đứng dậy, nắm chặt tay anh như muốn giữ lại hình ảnh buổi gặp gỡ ban đầu khó quên ấy.

Sau cuộc gặp gỡ ấy đó, khi trở về nhà, Ô – xíp Man – đen – xtam liền viết một bài báo dài, ghị lại cụ thể những hình ảnh và lời nói của người thanh niên, sau đó anh được biết người đó tên là Nguyễn Ái Quốc – một chiến sĩ của Quốc tê Cộng sản. Bài báo đăng trên tạp chí Ngọn lửa nhỏ (Xuất bản bằng tiếng Nga) số 39,ngày 23-12-1923, trong đó có đoạn nói lên sự yêu mến, kính trọng của nhà thơ đối với Nguyễn Ái Quốc, như sau:

“Từ Nguyễn Ái Quốc tỏa ra một nền văn hóa không phải văn hóa châu Âu, mà có lẽ là nền văn hóa tương lai”.

“Dân tộc Việt Nam là một dân tộc giản dị và lịch sự. Qua cử chỉ cao thượng, tiếng nói trầm lắng của Nguyễn Ái Quốc, tôi thấy được ngày mai, thấy được viễn cảnh trời yên, bể lặng, tình hữu ái toàn thế giới bao la như đại dương”./.

           Sưu tầm