18h ngày 14/5/1965 Trung ương vào chúc thọ Bác 75
tuổi.
19h30, Bác đi dự mít tinh của
thiếu nhi Thủ đô nhân dịp kỷ niệm lần thứ 24 ngày thành lập Đội Thiếu niên tiền
phong Việt Nam và chúc thọ Bác 75 tuổi.
Đúng 21h hôm đó, về đến nhà sàn,
Bác giao lại chiếc phong bì to đựng các bản thảo Di chúc và bản Di chúc đã đánh
máy có chữ ký của Tổng bí thư Lê Duẩn cho ông Vũ Kỳ và dặn “Chú giữ cẩn thận,
sang năm 10/5 nhớ đưa lại cho Bác”.
Bác luôn cân nhắc từng lời, từng ý cho hậu thế
Sáng sớm ngày 15/5/1965, Bác đi
thăm Trung Quốc, Liên Xô một tháng. Ngày 15 ấy, Bác cũng lấy là ngày viết xong
Di chúc.
Năm 1966, từ ngày 10-15/5, từ
9-10h hàng ngày, Bác vẫn dành thời gian viết tài liệu “Tuyệt đối bí mật”. Theo
ông Vũ Kỳ, Bác đã đọc rất chăm chú trên từng câu, từng chữ bản Di chúc Bác đánh
máy xong lúc 16h ngày 14/5/1965.
Bác không viết gì thêm, chỉ ghi
thêm một câu đặc biệt quan trọng “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”
sau đoạn “Trong Đảng phải thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên vac nghiêm
chỉnh tự phê bình và phê bình, là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự
đoàn kết và thống nhất của Đảng”.
Qua nghiên cứu bản gốc, còn có
thêm cụm từ "phục vụ Tổ quốc" Bác viết ở bên lề để thêm vào sau cụm
từ “phục vụ nhân dân” và Bác mở ngoặc “Tôi viết thêm H.C.M”.
Câu "phải có tình đồng chí
thương yêu lẫn nhau” và cụm từ “phục vụ Tổ quốc” viết bằng bút mực Cửu long
xanh đen. Ngoài ra, Bác sửa một số lỗi chính tả do đánh máy sai bằng bút bi màu
mực xanh.
Ví như câu “lâu ngày cây nhiều
thành rừng, sẽ tốt cho phong cảnh và lợi cho nông nghiệp”, Bác sửa chữ “tốt”
thay cho chữ “lợi”.
Năm 1968, từ ngày 10-19/5, ngày
nào Bác cũng dành một giờ, từ 9 - 10h, tiếp tục viết tài liệu “Tuyệt đối bí
mật”. Năm này, Bác bổ sung và sửa chữa nhiều cho Di chúc và viết thêm 6 trang.
Từ ngày 10-18/5 năm ấy, Bác viết
và sửa Di chúc ở nhà sàn. Riêng ngày 19/5, Bác viết ở nhà nghỉ Hồ Tây.
Vì 18h ngày 18/5, sau bữa cơm
chiều Bác đã bí mật rời Phủ Chủ tịch lên Hồ Tây để tránh liên hoan chúc thọ
sinh nhật Bác. Ngày sinh nhật Bác năm ấy, Bác bình thản chuẩn bị cho ngày ra đi
của mình.
Năm 1969, từ ngày 10-20/5, Bác vẫn
đều đặn dành mỗi ngày 1 giờ, từ 9-10h, để xem lại và sửa chữa Di chúc.
Riêng 10/5, do đi dự hội nghị
Trung ương họp ở nhà khách Hồ Tây về đến nhà sàn đã hơn 9h nên lần đầu tiên trong
4 năm viết Di chúc, Bác đã lùi thời gian từ 9h30 đến 10h30.
Ngày đó Bác đã viết lại toàn bộ
phần mở đầu của Di chúc vào mặt sau tờ cuối cùng của tập bản tin (tin tham khảo
đặc biệt)- số ra thứ 7 ngày 3/5/1969 do Việt Nam Thông tấn xã phát hành.
Và ngày 12/5, do buổi sáng Bác đi
dự họp Bộ Chính trị nên Bác chuyển giờ viết Di chúc vào buổi chiều, từ 15-16h.
Những ngày này Bác chủ yếu tập trung vào sửa chữa đoạn mở đầu và viết thêm Di
chúc năm 1968.
Như vậy, bản Di chúc đã được Bác
khởi thảo từ ngày 10/5/1965 và ngày 20/5/1969 là ngày Bác xem lại lần cuối
cùng.
Trong khoảng 4 năm ấy cứ vào trung
tuần tháng 5 hàng năm, phần lớn mỗi ngày Bác đều dành 1 giờ để xem lại, sửa
chữa, bổ sung những chỗ cần thiết, có khi viết thêm một số trang, hoặc sửa chữa
một số câu, có khi chỉ thay đổi một vài chữ trong Di chúc.
Với trách nhiệm với hậu thế, Bác
cân nhắc từng ý, từng lời, nhưng mỗi ý, mỗi lời đều giản dị, chân thành, trong
sáng, tự nhiên như chính cuộc đời mà Bác đã sống.
Tin ảnh:
Sưu tầm