Chế phẩm tạo ra từ thực vật có cơ chế tác
động lên côn trùng gây hại bằng con đường tiếp xúc (qua da), xông hơi (qua
đường hô hấp), vị độc (qua miệng), thấm sâu, nội hấp hay lưu dẫn, ngoài ra còn
gây ngán ăn, xua đuổi, ngăn sự lột xác của côn trùng cũng như ngăn cản sự đẻ
trứng làm giảm khả năng sinh sản của côn trùng.
Ở nước ta, rất nhiều loài thực vật đã được
phát hiện và đưa vào sử dụng như một loại thuốc trừ sâu thảo mộc. Do đó, việc
xây dựng quy trình pha chế và sử dụng thuốc thảo mộc trừ sâu bệnh hại trên cây
trồng nói chung và trên sâu bệnh hại rau nói riêng sẽ mang lại ý nghĩa rất lớn
trong sản xuất rau theo hướng hữu cơ, an toàn và chất lượng.
Ưu điểm của chế phẩm thảo mộc trừ sâu, bệnh
là người nông dân có thể chủ động tự pha chế thuốc trừ sâu bệnh bằng các loại
thảo mộc rất thân thiện với cuộc sống hàng ngày như tỏi, ớt, gừng, hành,
nghệ... để phòng trừ một số loại sâu bệnh trên cây rau rất hiệu quả. Nhờ việc
sử dụng thuốc trừ sâu bệnh được chiết xuất từ thảo mộc nên số lượng sâu
hại giảm đi đáng kể, chi phí phun thuốc sâu bệnh giảm 40 - 50%, đặc biệt phù
hợp với những vùng rau theo hướng hữu cơ an toàn.
1. Một số quy trình sản xuất và sử dụng chế
phẩm thảo mộc trừ các đối tượng sâu bệnh
Nguyên vật liệu, dụng cụ
|
Phương pháp
tạo chế phẩm
|
Đối tượng
phòng trừ
|
Hướng dẫn sử dụng
|
Chiết xuất từ củ tỏi
|
85 g tỏi băm nhỏ;
50 ml dầu khoáng sản (dầu hỏa hoặc dầu thực vật); 10 ml xà phòng; 950 ml nước
lọc
Dụng cụ chứa thuốc (chai nhựa)
|
Thêm tỏi vào dầu thực vật
Cho phép hỗn hợp để lắng trong 24 giờ
Thêm nước và khuấy thêm xà phòng
Cho dung dịch vào chai
|
Sâu khoang, bọ trĩ
Bệnh mốc sương, bệnh thối quả, bệnh đốm đen, bệnh thối
cây con
|
Pha loãng 1 phần dung dịch chiết với 19 phần nước (ví dụ
50 ml
dung dịch chiết xuất thêm vào
950 ml nước)
Lắc thật kỹ trước khi phun thuốc
Phun triệt để trên cây trồng bị nhiễm khuẩn hoặc sâu hại
Phun tốt nhất vào buổi sáng sớm
Liều lượng và nồng độ: Tùy thuộc vào diện tích cây trồng
và mức độ gây hại của dịch hại
|
Chiết xuất từ ớt
|
4 ly nhỏ ớt chín hoặc
5 ly nhỏ hạt ớt;
30 g xà phòng
Dụng cụ: Nồi nấu ăn; Rây lọc; Dụng cụ chứa thuốc (chai
nhựa)
|
Luộc
chín ớt trái
hoặc ớt hạt trong nước
15 - 20 phút
Nhấc
nồi xuống và thêm
3 lít nước
Để
nguội rồi lọc bỏ bã
Thêm
xà phòng
Khuấy
đều hỗn hợp
|
Sâu
bộ Cánh vảy
Rệp
sáp
|
Phun trên các cây có triệu chứng bị nhiễm sâu, bệnh hại
Liều lượng và nồng độ: Tùy thuộc vào diện tích cây trồng
và mức độ gây hại của dịch hại
|
Chiết xuất từ gừng, tỏi,
ớt
|
25 g củ gừng;
50 g tỏi; 25 g ớt xanh; 10 ml dầu hỏa; 12 ml xà phòng; 3 lít nước
Dụng cụ: Máy xay, xô/chậu
|
Ngâm
tỏi trong dầu hỏa qua đêm. Sau đó, xay và làm cho nhão
Thêm
50 ml nước vào ớt, xay, làm thành dạng nhão
Xay
gừng và làm thành dạng nhão
Trộn
tất cả các thành phần vào nước
Thêm
xà phòng
Lọc
các chiết xuất
Khuấy
đều trước khi
phun thuốc
|
Rầy mềm,
sâu đục quả,
ruồi đục lá, bọ phấn
|
Phun kỹ và đều khắp trên các cây bị nhiễm khuẩn
Liều lượng sử dụng: 2,5 kg tỏi;
1,25 kg gừng; 2,5 kg ớt xanh dùng cho 01 ha
|
Chiết xuất từ hành củ
|
85 g hành củ
50 ml dầu hoả
10 ml xà phòng
450 ml nước lọc
Chai đựng
|
Cho
hành củ đã băm nhỏ vào dầu hỏa. Để lắng hỗn hợp này trong 24 giờ
Thêm
nước và xà phòng rồi khuấy đều.
Chứa
dung dịch chiết xuất trong chai
|
Bọ
phấn
|
Pha loãng 1 phần dung dịch chiết với 19 phần nước (ví dụ:
50 ml dung dịch chiết tới 950 ml nước)
Lắc thật kỹ trước khi phun thuốc
Phun triệt để trên cây và bộ phận bị nhiễm
Phun tốt nhất vào sáng sớm
|
Chiết xuất từ thân, rễ
nghệ
|
20 g thân rễ nghệ
đã được băm nhỏ
200 ml nước tiểu bò
2 - 3 lít nước
8 - 12 ml xà phòng
Thùng
|
Ngâm
thân rễ nghệ đã được băm nhỏ trong nước tiểu của bò
Lọc
|
Rệp,
rầy xanh
|
Pha loãng dịch chiết với 2 - 3 lít nước
Thêm xà phòng
Khuấy đều
Phun trên toàn bộ cây trồng bị sâu hại
Phun vào buổi sáng sớm
hoặc chiều mát
|
2. Một số lưu ý khi chuẩn bị và sử dụng chế
phẩm thảo mộc
Chọn bộ phận cây không nhiễm bệnh. Khi lưu
trữ các bộ phận cây để sử dụng sau này phải đảm bảo đã được phơi khô và lưu trữ
trong thùng thoáng mát (không bao giờ sử dụng thùng nhựa), cách xa ánh sáng mặt
trời trực tiếp và độ ẩm, không bị nhiễm nấm mốc trước khi đem ra sử dụng.
Sử dụng đồ dùng cho việc nghiền giã và
chiết xuất: Không sử dụng để chuẩn bị, chế biến thức ăn, đựng đồ uống và nấu ăn
hay thùng chứa nước. Vệ sinh làm sạch tất cả các đồ dùng sau mỗi lần sử dụng.
Không để tay, bộ phận cơ thể, mắt trực tiếp với các chiết xuất dầu thô trong
quá trình chuẩn bị và phun xịt. Đặt các chất chiết xuất thảo mộc xa khỏi tầm
trẻ em, vật nuôi trong nhà khi ngâm qua đêm.
Thu hoạch tất cả các cây trồng đến kỳ thu
hoạch và hoa quả chín trước khi phun chiết xuất thực vật. Luôn kiểm tra dung
dịch chiết xuất thực vật trên một ít cây bị nhiễm sâu bệnh trước khi phun trên
quy mô lớn. Thêm xà phòng để tạo chất chuyển thể dung dịch sang dạng sữa.
Mặc quần áo bảo hộ trong khi chuẩn bị và
phun chất chiết xuất thực vật. Rửa tay sau khi xử lý các chiết xuất thực vật.
Nguồn: sưu tầm theo
khuyennongvn.gov.vn