Vì rau tươi có lượng nước cao nên dập nát dễ làm rau hư thúi, cùng những lượng chất bổ dưỡng không ngừng phân hóa nên dễ bị vi sinh vật xâm nhập làm rau bị phân hủy. Để bảo quản rau tươi, cần tuân thủ theo 4 nguyên tắc chung:
1. Nhẹ nhàng và cẩn thận, để rau không bị dập nát tránh vi sinh vật xâm nhập và lây lan, khi vận chuyển nên lót thêm lá chuối, rơm.
2. Sạch sẽ, nguyên tắc này tránh cho vi sinh vật có điều kiện xâm nhập, đôi khi cần phải dùng đến nước clo để rửa sạch với nồng độ 0,5g clo/ 1 lít nước.
3. Khô thoáng, để tránh nấm mốc và vi sinh vật gây thối, nên bảo quản trên giàn cao hoặc trong phòng thoáng.
4. Mát và kín, để rau lâu héo, kéo dài thời gian bảo quản, có thể làm mát bằng nước hoặc đào hầm. Ngoài ra, vi sinh vật hoạt động mạnh khi nhiệt độ cao nên khi giữ mát cũng là cách để giảm hoạt động của vi sinh vật.
Cải được úp xuống để dốc lượng nước ra khỏi búp
Đây chỉ mới là 4 nguyên tắc chung thôi, để bảo quản tốt thì còn phải tùy theo từng loại rau. Ví dụ như các loại rau cải thì thu hoạch khi trời thoát mát, không mưa, không tưới 1 ngày trước khi thu hoạch và thu hoạch khoảng 9h sáng đến 3h chiều. Bảo quản trên giàn thoáng mát, tránh nắng tây, xung quanh để thêm vài chậu nước hoặc bọc rau bằng lá sen hay lá chuối giúp mát rau và giảm sự mất nước.
Cà chua sau khi thu hoạch được phân theo độ chín để dễ dàng bảo quản
Đối với cà chua thì cũng thu hoạch lúc khô ráo và nên thực hiện 2 ngày sau khi mưa, thu hoạch bằng tay và vệ sinh trước bằng khăn lau hoặc bông, loại bỏ các quả dập nát và phân nhóm theo độ chín, vận chuyển vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối. Còn có thể bảo quản những loại cà chua nhanh hư trong mùn cưa bằng cách rửa cà chua trước bằng nước clo theo nồng độ 1 thìa cà phê clo/1 lít nước, để ráo. Mùn cưa sau khi loại bỏ dầm, trộn với nước sạch theo tỷ lệ 1 kg mùn cưa với 1 lít nước, sau đó cứ một lớp mùn cưa thì một lớp cà chua, như vậy sẽ bảo quản cà chua được lâu hơn.
Đối với bắp cải thì cũng áp dụng khô thoáng lúc thu hoạch, loại bỏ những lá gốc, lá sâu, lá úa, úp bắp cải lên giàn khoảng 20-30 phút để dốc hết ra rồi mới vận chuyển đi nơi khác. Muốn để bắp cải lâu có thể bôi vôi lên cuốn bắp để giảm thoát hơi nước và sát trùng các vi sinh vật gây thối. Bảo quản trong môi trường thoáng như trên giàn hoặc dưới gầm bàn có chậu nước phía trên và phủ vải ẩm xung quanh.
Cũng nên bảo quản rau khi còn ngoài đồng trước khi thu hoạch như phân bón cân đối, hái đúng độ chín, vệ sinh vườn trồng...
Mong rằng những thông tin trên đây sẽ giúp ích cho bà con trong việc sản xuất, trao đổi và tiêu thụ các loại rau được tươi ngon.