Cách đây 65 năm, ngày 3/5/1946,
Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh thành lập Bộ Nội vụ, bao gồm nhiều cơ quan,
trong đó có Nha Dân tộc thiểu số - tiền thân của Uỷ ban Dân tộc ngày nay. Tiếp
đó, ngày 9/9/1946, Bộ trưởng Bộ Nội Vụ đã ký Nghị định quy định chức năng, nhiệm
vụ và bộ máy tổ chức của Nha Dân tộc thiểu số nhằm “nghiên cứu và giải quyết mọi
vấn đề liên quan đến các dân tộc thiểu số trên toàn cõi Việt Nam, để củng cố
trên nguyên tắc bình đẳng, đoàn kết và tương trợ giữa các dân tộc sống trên đất
nước Việt Nam”.
Như vậy, chỉ một năm sau khi
Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời, cơ quan chuyên trách làm công tác
dân tộc đã được thành lập. Chức năng, nhiệm vụ của Nha Dân tộc thiểu số được
xác định trong sắc lệnh Bác Hồ đã ký là: “Xem xét các vấn đề chính trị và hành
chính thuộc về các dân tộc thiểu số trong nước và thắt chặt tình thân thiện giữa
các dân tộc sống trên đất nước Việt Nam”. Để thực hiện nhiệm vụ quan trọng này,
từ đó đến nay trong Đảng, Quốc hội và Chính phủ đều có một cơ quan chuyên trách
để nghiên cứu, theo dõi và chỉ đạo việc thực hiện chính sách dân tộc. Các cơ
quan này trong từng thời kỳ cách mạng dù với những tên gọi khác nhau nhưng đều
nhằm thực hiện tốt chính sách đại đoàn kết dân tộc của Đảng.
Nhìn lại chặng đường lịch sử đấu
tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, đồng
bào các dân tộc Việt Nam đã có những đóng góp lớn lao; trong đó đồng bào các
dân tộc thiểu số ở các vùng miền trong cả nước vừa là cội nguồn cách mạng vừa
phối hợp với quân chủ lực tiêu diệt nhiều sinh lực địch, lập nhiều chiến công
hiển hách. Nhiều chiến dịch lớn có tính quyết định diễn ra ở miền núi và vùng đồng
bào dân tộc thiểu số. Bằng sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, bằng
lòng dũng cảm hy sinh của quân dân cả nước, chúng ta đã đánh thắng thực dân và
đế quốc xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, thu non sông gấm vóc
về một mối, viết lên những trang sử hào hùng của dân tộc Việt Nam trong thời đại
ngày nay.
Với những thành tựu to lớn
trong phát triển kinh tế-xã hội, xoá đói giảm nghèo ở vùng dân tộc thiểu số và
miền núi đã khẳng định đường lối, chính sách dân tộc đúng đắn và nhất quán của
Đảng, Nhà nước. Sự kiện tổ chức Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số các cấp
và Đại hội đại biểu toàn quốc các dân tộc thiểu số Việt Nam (năm 2010) đánh dấu
một mốc quan trọng trong thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước, đã
tạo sự chuyển biến sâu sắc về nhận thức và trách nhiệm đối với công tác dân tộc
và thực hiện chính sách dân tộc; ghi nhận và đánh giá cao cống hiến của đồng
bào dân tộc thiểu số trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam; đánh giá và khẳng định
sự đúng đắn đường lối của Đảng và Nhà nước về công tác dân tộc và thực hiện
chính sách dân tộc; tạo niềm phấn khởi và củng cố niềm tin của đồng bào dân tộc
thiểu số đối với Đảng và Nhà nước ta trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc khoá XI.
Đại hội đại biểu toàn quốc các dân tộc thiểu số Việt Nam cũng là diễn đàn để đồng
bào dân tộc thiểu số giao lưu, học hỏi những điển hình tiên tiến, thi đua yêu
nước phát triển sản xuất, xoá đói giảm nghèo, giữ gìn an ninh quốc phòng, củng
cố khối đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam.