Bệnh sởi là một bệnh có tỷ
lệ lây nhiễm rất cao, chỉ số R0 của covid chỉ là 1-2 nhưng với sởi con số này
lên đến 12-18, nghĩa là 1 bé có thể lây cho 12-18 bé khác. Trong lớp học chỉ
cần 1 bé bị sởi là gần như cả lớp 20 bạn sẽ lây hết. Sởi lây qua dịch tiết của
người bệnh sởi hoặc thở cùng phòng với người bệnh sởi. Sởi tồn tại được 2 tiếng
trong điều kiện tự nhiên nên khi trong lớp có bé sởi thì cần vệ sinh và sát
trùng các bề mặt, đặc biệt người làm vệ sinh cũng phải là người đã tiêm chủng.
Những người có nguy cơ lây,
mắc bệnh sởi gồm: Trẻ dưới 5 tuổi, phụ nữ có thai, trẻ suy giảm miễn dịch như
bệnh mạn tính, tim bẩm sinh, dùng corticoid toàn thân…; trẻ chưa tiêm chủng
hoặc tiêm chủng chưa đủ 2 mũi (phần lớn trường hợp tu.vong do sởi ghi nhận ở
những trẻ chưa tiêm mũi nào).
Các giai đoạn của bệnh sởi:
thường phát triển qua 4 giai đoạn
(1) Ủ bệnh: thường 10 ngày
từ khi tiếp xúc với người bệnh sởi, không triệu chứng
(2) Khởi phát: sốt cao, ho
liên tục, viêm kết mạc, đỏ mắt, đổ ghèn, dấu Koplik trong niêm mạc má…. giai
đoạn chưa phát ban.
(3) Toàn phát: trẻ sẽ bắt
đầu phát ban dạng sẩn, đè mất, xuất hiện từ gáy, chân tóc… ra trước mặt rồi lan
xuống cổ, ngực, tứ chi và lòng bàn tay, chân.
(4) Phục hồi: các nốt ban
mất dần theo thứ tự khi mọc, sau khi lặn hết còn để lại vết thâm đen trên da
như vằn da hổ.
Tốt nhất là khi nghi ngờ
sởi thì nên đưa bé đi khám bác sĩ Nhi và đánh giá, nhưng nếu bé có các biểu
hiện sau đây thì có thể nghi ngờ sởi: Sốt cao, phát ban, kèm 1 trong 3 triệu
chứng như: ho, chảy mũi, mắt đỏ
Không phải bé nào có triệu
chứng này cũng chắc chắn là sởi nhưng nếu bé có càng nhiều biểu hiện giống ở
trên thì càng nghi ngờ sởi, cần đi khám sớm.
Về điều trị: Sởi hiện nay
chưa có điều trị đặc hiệu, chủ yếu là điều trị triệu chứng và ngăn ngừa biến
chứng. Trẻ cần khám bác sĩ trong mọi trường hợp nghi ngờ sởi. Bố mẹ tích cực bù
nước, điện giải cho trẻ nếu có sốt, nôn hay tiêu chảy. Quan trọng nhất trong
việc điều trị đó là bổ sung vitamin A phòng ngừa tổn thương mắt và suy giảm
miễn dịch hậu sởi. Các nghiên cứu trên thế giới ghi nhận việc bổ sung vitamin A
liều cao giúp giảm tỷ lệ tử vong hậu sởi.
Các biến chứng do bệnh sởi
như: Mù lòa, viêm phổi, viêm não, viêm tai giữa, suy giảm miễn dịch hậu
sởi….nói chung là rất nhiều và di chứng rất nặng, thậm chí tử vong.
Cách phòng ngừa bệnh sởi: Theo
các chuyên gia thì tiêm chủng là biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất. Nhưng
tiêm chủng cần phải thực hiện rộng rãi TRƯỚC khi bùng phát dịch, bây giờ dịch
đã bùng lên do nhiều phụ huynh không cho con tiêm rồi nên việc tiêm cho trẻ cấp
thiết hơn bao giờ hết.
Tiêm 1 mũi sởi đạt hiệu quả
bảo vệ 93% và 2 mũi đạt 98%. Khuyến cáo hiện nay là trẻ nên tiêm đủ ít nhất 2
mũi. Thời điểm tiêm: Nếu mẹ cho trẻ tiêm ở
trạm y tế phường xã (miễn phí theo Tiêm chủng mở rộng): lúc 9 tháng tuổi tiêm
mũi 1, lúc 18 tháng tuổi tiêm mũi 2. Nếu mẹ cho trẻ tiêm dịch vụ (trả phí): lúc
9 tháng tuổi tiêm mũi 1, lúc 12 tháng tiêm mũi 2, tiêm mũi nhắc sau 3 năm hoặc
khi trẻ 4-6 tuổi.
Sởi thì tiêm mũi sởi đơn hoặc sởi phối
hợp quai bị-rubella cũng được.