.jpg)
Hình tư liệu
Tính
nhân dân của báo chí cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh thể hiện ở những điểm
cơ bản sau:
Một
là,
mục đích của báo chí cách mạng là phục vụ nhân dân. Hồ Chí Minh luôn căn dặn
những người làm báo cách mạng Việt Nam: “Báo chí ta không phải để cho một số ít
người xem, mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền giải thích đường lối, chính
sách của Đảng và Chính phủ, cho nên phải có tính chất quần chúng và tinh thần
chiến đấu”.
Với
Hồ Chí Minh, báo chí không phải để cho một số ít người xem, mà để phục vụ nhân
dân, để tuyên truyền, giải thích đường lối của Đảng và Chính phủ, để phục vụ sự
nghiệp cách mạng. Báo chí cách mạng lấy mục đích vì nhân dân phục vụ, do vậy
phải viết cho nhân dân đọc. Như vậy, quần chúng nhân dân là mục đích phục vụ
chủ yếu của báo chí cách mạng. Điều này cũng có nghĩa những gì có lợi cho nhân
dân, phục vụ nhân dân thì báo chí cách mạng cần quan tâm, khai thác đề cập để
phục vụ nhân dân. Người làm báo cách mạng trước hết phải tự hỏi:
“ -
Vì ai mà mình viết?
-
Mục đích viết làm gì?
- Phải đặt câu hỏi: Viết
cho ai?
-
Viết cho đại đa số: Công – Nông – Binh
-
Viết để làm gì?
-
Để giáo dục, giải thích, cổ động, phê bình. Để phục quần chúng”. Nghĩa là mục đích
của viết báo, làm báo phải là viết cho quần chúng nhân dân, phục vụ quần chúng
nhân dân.
Hai
là,
đối tượng phục vụ của báo chí cách mạng là quần chúng nhân dân. Vì vậy, mọi
hoạt động của báo chí cách mạng phải hướng tới quần chúng nhân dân, lấy quần
chúng nhân dân làm trung tâm; viết sao cho quần chúng nhân dân dễ hiểu, dễ đọc
và dễ làm theo những việc tốt, xa lánh những cái xấu. Vì vậy, những người làm
báo cách mạng phải biết lắng nghe quần chúng nhân dân và phải học cách nghĩ,
cách nói, cách diễn đạt của quần chúng nhân dân: “Mình viết ra cốt là để cổ
động nếu người xem mà không nhớ được, không hiểu được là viết
không đúng, nhầm không đúng mục đích: Mà muốn cho người xem hiểu được,
nhớ được, làm được, thì phải viết cho đúng trình độ của người xem,
viết rõ ràng, gọn gàng, chớ dùng chữ nhiều”. Vì nhân dân là đối tượng phục vụ
của báo chí cách mạng vậy nên nhà báo cách mạng “Phải học cách nói, tiếng nói
của quần chúng”.
Ngôn
ngữ của báo chí cách mạng phải trong sáng, dễ hiểu, rõ ràng, hạn chế dùng từ
nước ngoài, phải diễn đạt được bằng ngôn ngữ của nhân dân. Từ việc xác định
quần chúng nhân dân là đối tượng phục vụ chính của báo chí thì cần xác định,
lựa chọn những nội dung gì nên viết, cái gì không nên viết. Đã là phục vụ quần
chúng nhân dân thì nhất định phải chọn, ca ngợi, nhân rộng cái gì có lợi cho
quần chúng nhân dân đồng thời có lợi có cách mạng, cho Tổ quốc, dân tộc; xa
lánh cái xấu, cái có hại, không tốt cho quần chúng nhân dân. Hồ Chủ tịch đã căn
dặn những người làm báo cách mạng: “Viết để nêu những cái hay, cái tốt
của dân ta, của bộ đội ta, của cán bộ ta, của bạn ta. Đồng thời để phê bình
những khuyết điểm của chúng ta, của cán bộ, của nhân dân, của bộ đội. Không nên
chỉ viết cái tốt mà giấu cái xấu. Nhưng phê bình phải đúng đắn nêu cái
hay, cái tốt, thì phải có chừng mực, chớ phóng đại. Có thế nào nói thế
ấy. Bộ đội và nhân dân ta cũng đủ nhiều cái hay để nêu lên, không cần phải bịa
đặt ra”.
Ba
là,
quần chúng nhân dân là nguồn cảm hứng bất tận cho báo chí cách mạng. Nếu coi
quần chúng nhân dân là đối tượng chủ yếu, là mục tiêu phục vụ của báo chí cách
mạng thì sự cần cù lao động sáng tạo, những sáng kiến, những ước vọng chân
chính, những việc làm hay, những gương sống tốt, v.v.. của quần chúng nhân dân
luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho sự sáng tạo của các nhà báo cách mạng.
Các
chủ đề của báo chí cách mạng xét đến cùng phải xuất phát từ chính cuộc sống,
thực tiễn lao động sản xuất, chiến đấu, học tập của quần chúng nhân dân. Do
vậy, báo chí cách mạng phải ca ngợi những cái đẹp, cái chân, cái thiện, cái mỹ
trong nhân dân, từ nhân dân, nhân rộng những điển hình đó để nhân dân biết,
nhân dân học theo, làm theo. Đồng thời, báo chí cách mạng phải kiên quyết đấu
tranh với những cái xấu, cái chưa đẹp, cái không thiện, cái đi ngược lại thuần
phong, mỹ tục, văn hóa dân tộc, đi ngược lợi ích của quần chúng nhân dân. Báo
chí cách mạng phải hướng dẫn, gợi mở, giới thiệu những cách làm mới, nhưng
gương điển hình sản xuất, lao động giỏi, những tấm gương nhân hậu, vị tha sẵn
lòng giúp đỡ người khác,v.v.. để mọi người dân đều biết mà học hỏi làm theo,
nhân rộng. Báo chí cách mạng cũng phải biết khơi dậy niềm tự hào dân tộc, khát
vọng, tầm nhìn, hệ giá trị văn hóa Việt Nam, hệ giá trị của người Việt Nam.
Nhân
dân còn là kho tư liệu quý, là “thư viện” phong phú, là những nhân chứng “sống”
cho phóng viên. Không phải ngẫu nhiên mà Hồ Chủ tịch lại căn dặn rằng “nghe
đồng bào để lấy tài liệu mà viết”; “hỏi nhân dân”.
Bốn
là,
quần chúng nhân dân tham gia hoạt động báo chí cách mạng. Chúng ta đều rõ, quần
chúng nhân dân không chỉ là nguồn cảm hứng đề tài bất tận cho các nhà báo sáng
tạo, là đối tượng thụ hưởng, mục tiêu phục vụ của báo chí cách mạng mà quần
chúng nhân dân còn trực tiếp tham gia hoạt động báo chí, góp phần xây dựng nên
nền báo chí cách mạng Việt Nam. Báo chí cách mạng không thể tồn tại, phát triển
nếu không gắn bó với quần chúng nhân dân, không phục vụ quần chúng nhân dân,
không lấy nguồn cảm hứng từ quần chúng nhân dân, không có những “nhà báo” từ
nhân dân mà trưởng thành lên.
Giữa
quần chúng nhân dân và báo chí cách mạng có mối liên hệ hữu cơ không thể tách
rời. Quần chúng nhân dân đã, đang và sẽ tham gia tích cực, thường xuyên vào các
hoạt động của báo chí, đồng thời mọi sản phẩm của báo chí phục vụ nhu cầu văn
hóa, tinh thần lành mạnh của quần chúng nhân dân. Sự tham gia của đông đảo quần
chúng nhân dân đã làm cho báo chí cách mạng thực sự trở thành diễn đàn dân chủ
của đông đảo quần chúng nhân dân. Thông qua đó, báo chí cách mạng cũng thu hút
được trí tuệ, tài năng, sáng tạo của đông đảo quần chúng nhân dân, để nâng cao
tính hấp dẫn, tính trí tuệ, tính văn hóa của báo chí cách mạng.
Hiện
nay, trong bối cảnh thế giới, khu vực và đất nước có nhiều thay đổi, internet,
mạng xã hội phổ biến toàn cầu, biên giới thông tin truyền thống của mỗi quốc
gia không còn nhiều rào cản, báo chí cách mạng Việt Nam về cơ bản đã quán triệt
và thực hiện tốt tư tưởng Hồ Chí Minh về tính nhân dân của báo chí cách mạng.
Báo chí cách mạng Việt Nam đã vượt lên những khó khăn về phương tiện, kỹ thuật,
hết mình, hết sức phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng, góp phần ngăn chặn tình
trạng nhiễu, loạn thông tin, định hướng thông tin kịp thời cho quần chúng nhân
dân.
.jpg)
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước trao giải A Giải Báo chí Quốc gia
lần thứ XIII - năm 2018cho các tác giả đạt giải
Tuy
nhiên, cũng phải thẳng thắn nhận ra rằng, xuất hiện xu hướng thương mại hóa báo
chí, nguyên tắc phục vụ nhân dân chưa thực sự được bảo đảm triệt để. Đại hội
XII của Đảng đánh giá: “Truyền thông đại chúng phát triển nhanh cả về loại
hình, quy mô, lực lượng, phương tiện kỹ thuật và ảnh hưởng xã hội”. Tuy nhiên,
Đại hội XII cũng thẳng thắn nhận định: “Hệ thống thông tin đại chúng phát triển
thiếu quy hoạch khoa học, gây lãng phí nguồn lực và quản lý không theo kịp sự
phát triển. Một số cơ quan truyền thông có biểu hiện thương mại hóa, xa rời tôn
chỉ, mục đích, chưa làm tốt chức năng định hướng dư luận và xây dựng con
người”. Đứng trước tình hình này, để quán triệt tính nhân dân của báo chí cách
mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh, cần thực hiện một số giải pháp chủ yếu sau:
Thứ
nhất,
báo chí cách mạng phải quán triệt trên thực tế tư tưởng Hồ Chí Minh về tính
nhân dân của báo chí cách mạng. Trong bất kỳ tình huống nào cũng phải tuân thủ
sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước. Bởi lẽ, báo chí cách mạng phải
là báo chí của Đảng, của quần chúng nhân dân. báo chí cách mạng phải “Khẳng
định, tôn vinh cái đúng, cái tốt đẹp, cái tích cực, cao thượng; nhân rộng các
giá trị cao đẹp, nhân văn. Đấu tranh phê phán đẩy lùi cái xấu, cái ác, thấp
hèn, lạc hậu; chống các quan điểm, hành vi sai trái, tiêu cực ảnh hưởng xấu đến
xây dựng nền văn hóa, làm tha hóa con người”. Phải thấm nhuần vào trong trái
tim mình những căn dặn vô cùng sâu sắc của Hồ Chí Minh: “Nói tóm lại: để làm
tròn nhiệm vụ tuyên truyền, tổ chức, hướng dẫn, thì các báo chí ta cần
phải gần gũi quần chúng hơn nữa, đi sâu vào công việc thực tế hơn nữa, cách làm
việc của các báo chí phải cải thiện hơn nữa”. Làm được những điều này là thực
hiện tốt trên thực tế tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối báo chí cách mạng của
Đảng.
Thứ
hai,
thực hiện tốt nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã đề ra với báo chí
“Làm tốt công tác lãnh đạo, quản lý báo chí, xuất bản”. Theo đó, “các cơ
quan truyền thông phải thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ,
nâng cao tính tư tưởng nhân văn, tính khoa học, đề cao trách nhiệm xã hội,
nghĩa vụ công dân. Chú trọng công tác quản lý các loại hình thông tin trên
internet để định hướng tư tưởng và thẩm mỹ cho nhân dân”. Ở đây, cần quán triệt
tính nhân dân của báo chí cách mạng. Nghĩa là mọi hoạt động của báo chí cách
mạng đều phải vì nhân dân phục vụ. Cho nên công tác lãnh đạo, quản lý báo chí,
xuất bản cũng phải xuất phát từ mục đích phục vụ nhân dân, phục vụ Đảng, phục
vụ Tổ quốc. Cần phải kiên quyết ngăn ngừa, khắc phục tình trạng thương mại hóa
báo chí, xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ, chạy theo thị hiếu tầm
thường của một bộ phận độc giả.
Thứ
ba,
đội ngũ những người làm báo chí cách mạng phải không ngừng trau dồi nghiệp vụ
báo chí và đạo đức cách mạng. Người làm báo không có nghiệp vụ báo chí cao thì
dù thực tiễn đời sống của nhân dân có phong phú, đa dạng, có giàu xúc cảm đến
đâu thì nhà báo cũng không thể phản ánh được chính cuộc sống của quần chúng
nhân dân; khó mà phát hiện ra những điểm sáng từ trong quần chúng nhân dân để
chắt lọc, nhân rộng thành những điển hình trên báo chí; càng khó mà phản ánh đúng
được sự thật trong vô vàn những mảnh ghép thông tin nhiều, rối loạn. Nếu không
có nghiệp vụ chuyên môn báo chí cao, người làm báo khó mà đấu tranh chống những
quan điểm sai trái, thù địch, những luận điệu chiết trung, ngụy biện cho cái
xấu, cái ác, cái thấp hèn,v.v.. Do vậy, những người làm báo cách mạng phải
không ngừng học tập trau dồi chuyên môn nghiệp vụ báo chí, Đồng thời, họ cũng
phải tăng cường trau dồi đạo đức cách mạng.
Thứ
tư,
phát huy vai trò gương mẫu tiên phong, tính tích cực của chính đội ngũ làm công
tác báo chí. Chính họ chứ không ai hết là những người làm cho báo chí thực hiện
tốt lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng. Những cán bộ làm
công tác quản lý phải thực hiện đúng đường lối báo chí của Đảng, chính sách về
báo chí của Nhà nước ta. Đội ngũ phóng viên, nhà báo sẵn sàng vượt khó vươn
lên, gắn bó với đời sống nhân dân, phản ánh đúng những điểm sáng trong dân để
nhân rộng điển hình, ca ngợi những hành vi mới sáng tạo, phù hợp chân – thiện –
mỹ, có lợi cho nhân dân, cho Tổ quốc, đẩy lùi cái xấu.
Những
giải pháp trên phải được thực hiện đồng bộ thì mới mang lại hiệu quả thiết thực
trong việc quán triệt và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về tính nhân dân của
báo chí cách mạng./.
Theo Tạp chí Tuyên giáo